Media.com, het katern dat elke vrijdag bij De Morgen zit, pakte vrijdag 18 oktober 2013 uit met een Digi-special: ‘Welkom in het digitale tijdperk’. De special gaat over de digitale revolutie bij uitgevers van kranten en bij tv-zenders. Een revolutie is een grote verandering, een omwenteling van een systeem. Volgens Bloovi-auteur Mischa Verheijden is de revolutie een schijnrevolutie, en niet alleen in de kranten- en mediawereld. Er wordt veel gesproken over verandering, er zijn er weinig die het effectief doen.

Neem de vrijheid om waar het over kranten gaat je eigen onderneming voor ogen te nemen en lezers te vervangen door jouw doelpubliek.

In het eerste artikel van de special 'De digitale revolutie en hoe ze te overleven' concludeert The Financial Times hoofdredacteur Lionel Barber na een half jaar studiewerk: "Het oude krantenmodel waarbij we tot diep in de nacht wijzigingen blijven doorvoeren in de hoop de papieren krant zo actueel mogelijk te houden, is dood".

Meen je. Daar is volgens mij geen onderzoek voor nodig, maar dat tot daaraantoe. De conclusie van Barber is dat The Financial Times voor een digital first aanpak gaat.

In België ontbreekt, met of zonder studiewerk, die tegenwoordigheid van geest vooralsnog.
Hoewel, voor Corelio (De Standaard en Het Nieuwsblad) is digitaal topprioriteit. En ook bij De Persgroep (De Morgen en de Volkskrant) staat digitaal hoog op de prioriteitenlijst, zo meldt het artikel.

Het digitale tijdperk in de praktijk

Jeroen Verkroost, chief digital officer (je zal het maar zijn) bij De Persgroep erkent dat ze bekendstaan 'als het bedrijf dat heel lang het bestaan van het internet heeft ontkend'.

Dat heeft er volgens Verkroost vooral mee te maken dat er de voorbije 10 jaar heel weinig geld te verdienen viel op het internet. "We hebben het gratis-tijdperk uitgezeten, nu is de tijd rijp om te investeren in nieuwe toepassingen".

Geld verdienen, is niet het beste vertrekpunt voor een digitale revolutie. Dat is een revolutie vanuit een soort tech-suprematie. Wat nodig is een digitale revolutie vanuit menselijk gedrag, vanuit uitdagingen van een ondernemer.

Het succes van digitale toepassingen is doorgaans gebaseerd op het succes van de mensen die de toepassing (willen) gebruiken. Als het in hun behoefte voorziet, ligt de weg naar succes, en mogelijk ook geld verdienen, open.

De digital first aanpak is voor Corelio geen optie, omdat het volgens directeur innovatie Casper van Rhijn daarvoor nog te vroeg is: "Kranten die zo'n koerswijziging doorvoeren [zoals die van The Financial Times –MV] zijn meestal al een hele hoop lezers verloren. Kiezen voor digitaal is dan een manier om die te recupereren".

Innovatief, niet waar.

Nochtans meldde het Centrum voor Informatie over de Media (CIM) in mei van dit jaar dat de groei van +1 procent voor De Standaard volledig te danken is aan hun digitale krant. De  papieren oplage daalde met 0,8 procent.

Tijd om wakker te worden. Zet je wekker Casper.

Een koerswijziging doorvoeren als je lezers (of klanten, kiezers, leden …) verliest en die dan via digitaal recupereren, is geen revolutie. Dat is achter de feiten aanlopen. Een revolutie zorgt zelf voor een omwenteling.

Verkroost (De Persgroep) ziet een model met in de ochtend de papieren krant, over de middag het nieuws via je computer en op weg naar huis via je smartphone of tablet. Hoor je de revolutie.

Het sluit volgens hem aan bij deze tijd en is bovendien een model waar gebruikers voor willen betalen. Het bewijs daarvoor ziet hij in het succes van diensten als Spotify en Netflix, die hetzelfde gebruiksgemak bieden.

Ik was popjournalist en hoofd eindredactie bij KindaMuzik.net en ben nog altijd graag op de hoogte van wat er speelt. Ik vind Spotify dan ook fantastisch en betaal graag de maandelijkse 10 euro om toegang te hebben tot muziek. Als ik een album veel en vaak afspeel, koop ik de LP.

Ik zie me nog niet snel keer op keer hetzelfde krantenartikel lezen, en het zo goed vinden dat ik ook de papieren versie wil hebben.

Wat is er nodig voor een digitale revolutie?

Wat in de eerst plaats nodig is, is niet over je doelgroep praten in de zin van lezers ‘verliezen’ en ‘recupereren’. Dat is eerst en vooral weinig respectvol voor de mensen die maken dat je boterhammen kunt eten. Dat is eigen gewin eerst. Dat is organisatiegericht denken. Dat geldt ook voor ‘digitale initiatieven ontplooien om relevant te blijven voor jonge lezers die het liever zonder papier doen’.

Als er iets eigen is aan de digitale revolutie, dan is het dat het om de (behoeften van de) mensen gaat die je wilt bereiken. Of dat nu klanten, lezers, kiezers, leden (of wie dan ook je doelpubliek is) zijn. In hun behoeften voorzien, is wat nodig is om organisatiedoel en dat van het doelpubliek dichter bij elkaar te brengen.

Kijk naar wat De Correspondent in Nederland doet. Los van de waan van de dag nieuws brengen door verhalen te vertellen. Verhalen die prikkelen om een bijdrage te leveren, wat massaal wordt gedaan. Alleen al het woord bijdrage in plaats van reactie maakt je onderdeel van het verhaal. Dat brengt journalist en lezer dichter bij elkaar. (Mooist van al, de journalisten worden er door de lezers voor betaald.)

En dat is wat een digitale revolutie moet doen, mensen dichter bij elkaar brengen.