De nieuwe Europese betaalrichtlijn PSD2 (Payment Service Directive 2) lijkt de overgang naar een cashloze maatschappij te gaan versnellen. Bedrijven zoals Facebook, Google en Apple werken immers aan allerhande innovaties die contant geld volledig overbodig maken. Vraag is of het ooit zover komt, want is de Belgische consument bereid om ook zijn financiële informatie prijs te geven aan de techreuzen...

Betalen met je smartphone of smartwatch is al lang geen fictie meer. Desalniettemin blijft de Belg bijzonder trouw aan de munten en de briefjes in zijn portefeuille. Cijfers van Europese Centrale Bank leren dat de Belg vorig jaar gemiddeld 25 geldafhalingen heeft gedaan. Ter vergelijking: in Nederland waren dat er gemiddeld 16 per inwoner. In Zweden, één van de voortrekkers van een cashloze maatschappij, daalt dat cijfer zelfs tot 8 jaarlijkse geldafhalingen per inwoner.

Hete adem van de fintechbedrijven

We doen het in ons land met andere woorden niet bijster goed op vlak van cashloos betalen. We zien dat de traditionele banken pas de afgelopen jaren zijn gestart met te investeren in technologische innovaties die dergelijke betalingen mogelijk maken. KBC neemt daarbij het voortouw. Zo heeft de grootbank het afgelopen jaar enkele extra’s toegevoegd aan de app die cash geld in bepaalde situaties overbodig maken. Je kan de app bijvoorbeeld gebruiken om een trein-of busticket te kopen. In bepaalde gevallen is het zelfs mogelijk om je parkeerticket te betalen.

Dat de traditionele spelers de afgelopen jaren een versnelling hoger hebben geschakeld, is geen toeval. Zij voelen namelijk de hete adem van de fintechbedrijven in hun nek. Die kunnen dankzij de Europese betaalrichtlijn PSD2 toegang krijgen tot onze bankgegevens, mits onze toestemming.

Innovaties door Facebook, Google en Apple

Bedrijven zoals Facebook en Google hebben de technologische knowhow in huis om betaaloplossingen te ontwikkelen die cash geld overbodig maken. Facebook heeft eerder deze zomer bijvoorbeeld laten weten dat het werkt aan een eigen digitale munt, de Libra. Apple en Android hebben dan weer de handen in elkaar geslagen met de banken voor de mobiele betaaloplossingen Apple Pay en Google Pay.

Apple gaat overigens nog een stapje verder. Het computerbedrijf heeft onlangs een eigen kredietkaart gelanceerd in de Verenigde Staten: Apple Card. In tegenstelling tot de gewone kredietkaarten heeft Apple Card geen kaartnummer en vervaldatum. De Amerikaanse techreus hoopt veel mensen warm te krijgen voor de kaart met allerlei cashbacks, gaande van een korting van 1 procent voor gewone aankopen met de kaart tot een korting van 3 procent op aankopen in de Apple Store. Het is nog niet duidelijk wanneer de kaart in ons land wordt gelanceerd.

Zonder cash winkelen

Wie regelmatig de winkelstraten aandoet, heeft het ongetwijfeld al opgemerkt dat ook de fysieke winkels meer en meer alternatieve betaalopties aanbieden. Een van de meest voorkomende betaaloplossingen is de mogelijkheid om door middel van een QR-code je betaling te finaliseren. Dat is mogelijk dankzij de betaalapp van je bank of de app Bancontact Payconiq. Die laatste app wordt ondersteund door 20 banken en wordt aanvaard in meer dan 290.000 verkooppunten.

Daarenboven biedt een toenemend aantal winkels de mogelijkheid om contactloos te betalen. Alleen lijkt die betaaloplossing nog niet aan te slaan in ons land. Volgens een recent onderzoek van Mastercard wordt maar 4 procent van de betalingen (kleine bedragen) in ons land contactloos gedaan. We hinken enorm achterop als we naar de Europese cijfers kijken. In Europa gebeurt namelijk 47 procent van de betalingen via dit systeem. Het is vandaag mogelijk om zowel met je bankkaart als met je credit card contactloos te betalen.

Cashloze maatschappij botst op verzet

Een cashloze maatschappij is al meermaals voer voor discussie geweest. Tegenstanders vrezen namelijk dat we de volledige controle over onze financiën zullen verliezen wanneer cash geld van het toneel verdwijnt. Critici zijn er namelijk van overtuigd dat de banken dan vrij spel krijgen om de rente onder nul te laten zakken, aangezien de spaarders in een cashloze maatschappij geen geld meer kunnen afhalen. Tot op vandaag mag de spaarrente in België niet onder 0,11 procent zakken.

Anderen vrezen dan weer voor hun privacy. Als alle transacties digitaal verlopen, kan elke betaling op de voet gevolgd worden. Critici vrezen overigens dat de digitale evoluties cybercriminaliteit in de hand werken. Zo hebben uiteenlopende consumentenorganisaties al gewezen op de gevaren van contactloos betalen. Dieven kunnen volgens hen een betaalterminal kopen, waarna ze het toestel stiekem tegen bijvoorbeeld je handtas houden. Dankzij die terminal kunnen ze de gegevens van je kaart lezen.

We zijn nog een hele eind verwijderd van een maatschappij waarin we geen cash geld meer nodig hebben. Toch zijn er al verschillende betaaloplossingen die fungeren als alternatief voor cash geld. Vraag is of we ooit bereid gaan zijn om volledig afstand te doen van onze briefjes en munten.