Uw slaap houdt ons wakker. Je hebt deze baseline van een bekende beddenspecialist ongetwijfeld al eens gehoord. Maar die vlieger gaat even goed op voor de Nederlandse neurowetenschapper en slaapexpert Els van der Helm, die met haar slaapcoaching-platform Shleep een uitgesproken ambitie heeft: de wereld beter doen slapen. Want werkelijk alles, dus ook goed leiderschap, begint met voldoende kwalitatieve nachtrust. “Zelfs voormalig Amerikaans president Bill Clinton heeft toegegeven dat hij zijn slechtste beslissingen maakte op momenten dat hij moe was.”

Klanten van Shleep zijn onder meer Huffington Post, Deloitte en Spotify die het slaapcoaching-platform aanbieden aan hun werknemers en merken dat die daardoor niet alleen beter slapen maar dus ook aanzienlijk beter presteren (15 tot 21% verhoging van de productiviteit) op de werkvloer. De Amsterdamse start-up haalde recent nog 1,4 miljoen euro groeikapitaal op bij onder meer venture capitalists Global Founders Capital en Health Innovations.

De fascinatie voor slaap zit er bij Els van der Helm, oprichter van Shleep, letterlijk van kindsbeen af in: ze kwam als tiener thuis met het boek ‘Gezond Slapen’ van Bill Dement, zowat de godfather van de slaapstudies. “Het was ergens ook wel toeval: ik zag dat boek liggen in de boekhandel, en de titel intrigeerde me. Na het lezen was ik echter helemaal in de ban. Psychologie en mentale gezondheid hebben me sowieso altijd geïnteresseerd, maar dat boek over slaap heeft me in zeker zin toch wakker gemaakt”, lacht de Nederlandse.

Overal ter wereld slaapworkshops

Van der Helm ging neuropsychologie studeren en behaalde een doctoraat aan het Walker Sleep and Neuroimaging Research Lab aan de wereldbefaamde University of California, Berkeley. “Het streven om mensen beter te maken miste ik echter een beetje in de academische wereld waarin ik terechtkwam”, verduidelijkt ze. “Het kwam er vooral op neer sexy artikels gepubliceerd te krijgen in de hoogst aangeschreven tijdschriften. Bovendien werd ik gedwongen steeds meer gespecialiseerd te werken – ik was op een bepaald moment bezig met een héél klein onderdeeltje van slaap, en van dat soort microwetenschap kreeg ik niet zoveel energie (lacht).”

“Het resultaat was dat ik aan de slag ging bij McKinsey, waar ik alle vrijheid kreeg om een eigen pad uit te tekenen, wat er uiteindelijk toe leidde dat ik overal ter wereld slaapworkshops ging geven bij de werknemers van het bedrijf. Iets waar ik enorm veel voldoening uithaalde, omdat ik mensen hielp op een heel concrete manier.”

Urenlang Netflix kijken

Die ultieme voldoening overtuigde Els van der Helm om haar toenmalige werkgever in 2016 te verlaten en zich voluit op de slaapkwaliteit van bedrijfsleiders te richten. Meer specifiek met haar digitale slaapcoaching-platform Shleep dat via een app, workshops, gerichte individuele en groepssessies, interactieve webinars met slaapexperts, maandelijkse thema’s (bijvoorbeeld jetlag, sleep trackers, baby’s in huis),… de kwaliteit van leiderschap en engagement wil verbeteren.

Door het invullen van een assessment kunnen leidinggevenden heel gericht en individueel gecoacht worden: zo stelt de ene vaak zijn slaap uit, is een ander dan weer een snooze-type, en kijkt nog een ander ’s nachts urenlang Netflix. Via Shleep werken ze gericht rond het veranderen van die gewoontes. En met succes: intussen werd de Nederlandse door Arianna Huffington (oprichter van Huffington Post en auteur van een boek rond slapen) op haar zogenaamde Fuel List genoemd als een van de twintig invloedrijkste personen op het gebied van welzijn. “Een heel mooie erkenning”, zegt ze met gepaste trots, “omdat Arianna een voorloper is. Iemand die op gebied van welzijn de dingen veel eerder ziet dan de rest en zelf het goede voorbeeld stelt in haar bedrijf.”

Elon Musk geeft het slechte voorbeeld

Eén urgente reden voor Els van der Helm om met Shleep te starten was de vaststelling dat weinig ondernemers wakker bleken te liggen van voldoende slaap. Zo bleek uit een McKinsey-studie uit 2016 dat minder dan de helft van de 200 bevraagde ondernemers vond dat slaaptekort een effect had op hun leiderschap. “En dan terwijl het net omgekeerd is. Slaaptekort kost Amerikaanse bedrijven jaarlijks zo’n 400 miljard dollar. En slechts 1 procent van de mensen is in staat goed te functioneren met minder dan zes uur slaap, en dan nog door puur genetisch geluk.”

Ook vandaag lijken heel wat bedrijfsleiders niet in te zien dat ze werk moeten maken van hun nachtrust. Zo pakte Elon Musk enkele maanden terug doodleuk uit met de mededeling dat hij 120 uur per week werkt en zware medicijnen neemt om te kunnen slapen. “Ik vind dat vooral zielig voor die man zelf”, reageert Els van der Helm , “maar het is iets waar veel ambitieuze ondernemers mee kampen. Hun standaardreactie is ‘ik voel me moe, maar voor de rest gaat alles prima’. Dat zijn mensen die zichzelf niet voldoende slaap gunnen, vaak vanuit een soort onzekerheid of gevoel van onmisbaarheid: ze kunnen niets loslaten, willen alles zelf doen en draaien op die manier belachelijk veel uren. Waardoor ze ook domme beslissingen gaan nemen en het overzicht verliezen.”

Gelukkig zijn er steeds meer tegenvoorbeelden, zoals Jeff Bezos van Amazon of Satya Nadella van Microsoft, die zeggen: ik geef prioriteit aan mijn slaap en daardoor functioneer ik veel beter

“Terwijl een echte leider misbaar is. Geen jaar lang weliswaar, maar toch (lacht). Als leidinggevende moet je afstand kunnen nemen, op de pauzeknop duwen om je energiepeil in orde te houden en de koers van het bedrijf helder te houden. Elon Musk is hét voorbeeld van hoe het als bedrijfsleider niet moet. Gelukkig zijn er steeds meer tegenvoorbeelden, zoals de CEO’s Jeff Bezos van Amazon of Satya Nadella van Microsoft. Die zeggen echt: ik geef prioriteit aan mijn slaap en daardoor functioneer ik veel beter.”

Minder slaap, meer calorieën

En er is nog hoop: uit datzelfde onderzoek van McKinsey uit 2016 bleek dat 70 procent van de bedrijfsleiders vond dat slaapmanagement een onderdeel zou moeten worden van bedrijven, net als timemanagement en communicatie dat zijn. Bovendien bewijst het succes van sleep tags en slaaptrackers dat het thema leeft. “Maar nog te weinig bij mensen die er bezig mee zouden moeten zijn”, vindt Els van der Helm.

“Het is natuurlijk een fascinerende uitdaging: hoe kunnen mensen in veeleisende banen voldoende slaap inbouwen? Zeker omdat het een stuk moeilijk geworden is door de komst van smartphones en laptops. Het werk eindigt nooit, want wordt gewoon mee naar huis genomen. Hoe en waar plaats je dan je prioriteiten, en hoe manage je je energie? Ik ben ervan overtuigd dat er wereldwijd echt een slaaprevolutie nodig is, want we kampen met een epidemie van slaaptekort: 35 procent van de mensen slaapt onvoldoende en meer dan 50 procent heeft minstens één keer per week problemen met inslapen, doorslapen of lang genoeg slapen – dat is de helft van de wereldbevolking!”

Als ik met een willekeurig persoon praat op de luchthaven, tijdens een feestje of op straat, zal het onderwerp slaaptekort in 9 op de 10 gevallen aan bod komen

“Ik merk dat ook in de dagelijkse praktijk: als ik met een willekeurig persoon praat op de luchthaven, tijdens een feestje of op straat, zal het onderwerp slaaptekort in 9 op de 10 gevallen aan bod komen. Het is die vaststelling die me heel erg drijft om hier met Shleep op in te zetten. Want slaap heeft een rechtstreekse impact op bijna alles wat met gezondheid te maken heeft.”

“Wist je bijvoorbeeld dat je gemiddeld 145 calorieën méér opneemt na een nacht met één uur te weinig slaap? Dus terwijl er massa’s geld wordt uitgegeven aan diëten en afslankprogramma’s, zijn er dus veel simpeler oplossingen om gewicht te verliezen. Er is gewoon geen reden om er niét op in te zetten: slapen is gratis, iedereen kan het, en het heeft geen neveneffecten of risico’s. Maar het moet er vroeg genoeg ingepompt worden: tieners zijn en blijven de bevolkingsgroep die het slechtst slaapt. Maar dat is voor een volgende fase in mijn enterpreneurial career, eerst de bedrijven en bedrijfsleiders”, klinkt het.

Work hard, play hard and sleep hard

De bedoeling van Shleep is dan ook om een slaapcultuur in bedrijven te creëren. “Slaaptekort zié je nu eenmaal niet gemakkelijk. Net daarom is het belangrijk dat medewerkers het er op de werkvloer met hun overste over kunnen hebben”, aldus Els van der Helm. “Kijk, mensen kunnen thuis slechte gewoontes hebben waar de werkgever niets mee te maken heeft. Maar slaaptekort heeft wél een rechtstreekse impact, en vaak is dat ook nog eens deels de verantwoordelijkheid van het bedrijf zelf. Omdat de leidinggevende ’s avonds laat nog mails verstuurt, of omdat iemand heel veel moet reizen voor het werk, of omdat er alleen maar heel strakke deadlines zijn… Het negatieve gevoel bij medewerkers dat ze 24/7 aan moeten staan, moet bespreekbaar worden.”

“Met Shleep willen we naar een prestatiecultuur, door de voorwaarden creëren waardoor mensen op hun allerbeste niveau presteren. En die voorwaarden zijn voldoende slaap, maar ook bijvoorbeeld focus op piekuren, want de ene presteert altijd beter op een bepaald moment van de dag dan de ander. Het is dus zaak iedereen van het team zo goed mogelijk in te zetten. Vandaar dus mijn devies: work hard, play hard and sleep hard. Werknemers moeten net zo gedreven worden in slaap als in hun werk, en leiders moeten daarin het goede voorbeeld geven.”

Meer slaap, meer salaris

Shleep wil ondernemers de tools geven om die cultuur erin te slijpen. “Het mag niet iets zijn dat een overste oplegt”, verduidelijkt de neurowetenschapper. “Eerder iets dat hij of zij aanbiedt, als een training waarmee medewerkers zich verder kunnen ontwikkelen. Het is dus ook hun verantwoordelijkheid om dit op te pikken en hun eigen slaapgewoonten in vraag te gaan stellen.” Er zijn al bedrijven die hier heel concrete maatregelen rond treffen: zo geeft het Amerikaanse gezondheidsbedrijf Aetna medewerkers die kunnen aantonen dat ze 20 nachten na elkaar 7 uur of meer slapen, een loonsverhoging. “De VS staan op dat vlak verder dan Europa, maar dat komt natuurlijk ook omdat Amerikaanse werkgevers rechtstreeks moeten opdraaien voor de ziektekosten van hun medewerkers.”

“Maar er komt ook in onze contreien een kentering. Het aantal burn-outs neemt toe en jongere generaties werknemers zijn niet langer bereid alles op alles te zetten voor het bedrijf waarin ze werken: ze zijn minder gedreven door geld en willen van bij de start van hun carrière een goede work-life balance, niet later. Dus bedrijven beseffen dat ze actie moeten ondernemen en een andere cultuur omarmen. Onder meer door op slaapkwaliteit te focussen.”

Van der Helm is zich goed bewust van de ironie dat Shleep ook een app is, terwijl het net vaak apps zijn die ons wakker houden omdat we er in de slaapkamer te veel mee bezig zijn. “Ik heb inderdaad lange tijd gedacht dat je mensen vooral niet via een telefoon moet proberen helpen”, lacht ze. “Maar ik denk dat mensen verstandiger met technologie beginnen omgaan en steeds vaker inzetten om gelukkiger en gezonder te worden. Kijk maar naar die vele goede apps die mensen helpen om beter te gaan eten of meer te sporten. Nu, dit gezegd zijnde: dé stelregel blijft dat de smartphone de slaapkamer niet binnenkomt. Die dient alleen voor slapen en seks”, besluit ze met een kwinkslag.