Dirk Oellibrandt: “Ik ken niet veel succesvolle leiders, maar wel heel veel succesvolle lijders”

Uit alle interviews rond innovatie en verandering die freelance storyteller Mischa Verheijden de laatste jaren voor Bloovi schreef, blijkt dat als we echt willen veranderen, we het vooral in onszelf moeten zoeken. Dirk Oellibrandt, auteur van ‘De alchemie van leiderschap’, is de geschikte man om hem daar nog veel meer over te vertellen. “We weten wel dat we een groter potentieel in ons hebben, maar we zijn allemaal op zoek buiten ons. Ik wil leiders laten stilstaan bij wie ze zijn.”

Voor verandering focussen we teveel op de hardware (economie, technologie, wet- en regelgeving) en te weinig op de software (onszelf). Daar is alchemist en levenskunstenaar Dirk Oellibrandt het volmondig mee eens. In zijn boek ‘De alchemie van leiderschap’ dat hij samen met Harm Buchholtz schreef, maakt Oeillibrandt duidelijk dat alchemie -het samensmelten van verschillende intelligenties- is wat de wereld op leiderschapsniveau in maatschappij en organisaties nodig heeft.

Onder de veelzeggende naam Life Projects vertaalt Dirk Oellibrandt als alchemist en leraar de traditionele levenswijsheid van oost en west naar 'leven op een manier zodat het je vervult en de wereld beter maakt'. Zijn uitgangspunt daarbij is leiders via de principes van de alchemie in verbinding brengen met de natuur en het volle levenspotentieel in henzelf te ontdekken en omarmen. Daarvoor is het nodig de focus van buiten naar binnen te verschuiven.

Spirituele bewustwording

We staan voor de keuze: overleven volgens de economische richtlijnen die ons nu domineren. Of terugkeren tot de natuur vanuit spirituele bewustwording, schrijft professor Business Spiritualiteit Paul de Blot in het voorwoord van 'De alchemie van leiderschap'.

Waar meditatie en yoga al door een groter publiek omarmd worden, is spiritualiteit -eerlijk kijken naar jezelf- toch nog vooral een onderwerp dat als zweverig wordt afgedaan. “Daar zit niks zweverigs bij”, antwoordt Dirk Oellibrandt resoluut, “als je alles vanop een afstand bekijkt, wie is er dan de zwever? Het is een soort wetenschappelijk excuus om niet te hoeven verbinden.”

“Leiders haken bij mij niet af omdat ik te zweverig ben, eerder omdat ik te direct ben. Ze willen het over het resultaat hebben en ik heb het over hen. Als dat niet de bedoeling was, waarom zit je er dan? Stuur dan een mail.”

Geen echte leiders

Direct is Dirk Oellibrandt, in ons gesprek, tegen mij persoonlijk én in zijn boek. Zo schrijft hij in de inleiding dat het overgrote deel van de politieke, zakelijke en spirituele wereld wordt geleid door mensen die wel vaak de intellectuele en bedrijfskundige vermogens hebben, maar de benodigde diepgang in hun visie en authenticiteit missen.

‘De leiders van vandaag noemen zich general manager, directeur of bestuurder en zijn te uitvoerend bezig, hebben daardoor een overvolle agenda, altijd haast en geen ruimte en rust om hun eigenlijke taken als leider te doen’, meent de auteur.

“Wat ik het vaakst zie, zijn mensen die zich profileren als leider, maar gedreven worden door angst en manager zijn”, vertelt Oellibrandt. “Het zijn geen leiders. De meesten zijn in hun leiderschapsrol gekomen vanuit een ambitie, een drive, maar wie er in heel dat proces aan het stuur zit, is vooral een ego en persoonlijkheid.”

“Hun ministers noem ik dat vaak, die samen in een beurtrol aan het stuur zitten. En de koning, wie ze echt zijn, heeft nooit meegespeeld in dat verhaal. Niet in hun carrière. Die komt naar voren als hun kind ziek is of als ze op een onbewaakt moment tijdens een zonsondergang bij hun vrouw zitten. Dan zie je plots die andere mens. Maar die kunnen ze niet meer inschakelen, de kloof is zo groot geworden.”

Weinig leiders, veel lijders

“Na een tijdje en als je meer en meer succes hebt, wordt het altijd maar moeilijker om die werelden van wat je doet en wie je in wezen bent met elkaar te verbinden”, zegt Dirk Oellibrandt. “Dan krijg je een heel eenzijdig succes. Dat wil zeggen: de achterkant is armoede. Als je een beetje doorvraagt en je kijkt ze diep in de ogen dan zie je de eenzaamheid die er achter zit. Verdriet ook vaak.”

“Ik ken niet veel succesvolle leiders, wel heel veel succesvolle lijders, als je begrijpt wat ik bedoel. Indien je niet naar jezelf kijkt, ben je niet aan het leiden, maar aan het lijden. En dan verspreid je dat lijden. Ook al ben je zeer positief, mensen voelen dat het een masker is. Dat zijn niet de leiders van de toekomst.”

Koning op de troon

Oellibrandt geeft toe dat het niet als een positief verhaal klinkt. “Maar het positieve eraan is dat er niets verloren is en dat mensen daar heel snel in kunnen komen. Dat is hoopgevend.”

“We weten wel dat we een groter potentieel in ons hebben, maar we zijn allemaal op zoek buiten ons. Dat komt doordat we die evolutie lineair zijn gaan waarnemen vanuit het brein. Alles wat daarvoor is gebeurd, hebben we achtergelaten: vroeger waren we primitief, toen werden we beschaafd en nu zijn we slim. De wereld is er nog nooit zo erg aan toe geweest, maar we zijn wel slim.”

“Nyenrode-professor Paul de Blot spreekt over een ‘fundamentele ondankbaarheid’: we krijgen zoveel, maar als we ons niet goed voelen, zoeken we het buiten onszelf. Dan krijg je praktische invullingen van de kernwaarde. Allerlei hippe waarden als gedrevenheid, passie, enthousiasme …”

“Dat ben jij niet, dat is je persoonlijkheid. Niet je ziel. De koning op de troon betekent dat je op een gegeven moment beslist: mijn leven heeft eigenlijk niet zoveel zin als ik er zelf niet ben. Ik wil leiders laten stilstaan bij wie ze zijn. Mensen helpen in een bewustzijnsshift.”

Het vraagt moed

Niet dat de huidige staat van de wereld de schuld is van onze leiders. Oh nee. De kwaliteit van het huidige leiderschap is een uiting van beperkingen in het bewustzijn van ieder individu in de organisatie en de samenleving. Mensen krijgen de leider waar ze aan toe zijn, zo haalt de auteur in zijn boek een bekend gezegde aan.

“Er is niks fout aan de wereld, die is een perfecte spiegel van hoe wij collectief zijn maar we zijn niet wie we zijn”, aldus Dirk Oellibrandt. “Als je niet weet wie je bent en wat je hier doet, dan wordt het moeilijk. Mensen zijn gewoon niet in hun ziel en in hun lichaam. Mensen zijn alleen nog maar in hun hoofd en dan krijg je een wereld zoals die er nu is.”

“We weten allemaal verschillende delen van het complete verhaal en op die manier passen we in elkaar. Als je mensen naar binnen brengt -weg uit hun hoofd, eerst naar hun hart en dan naar hun lichaam- en dat is wat ik doe, dan kom je op een plek waar je het echt wel eens bent over wat je samen weet. Een soort collectieve herinnering.”

“Veel jongeren weigeren nu om op die manier mee te gaan. Gelukkig maar. Die willen van binnenuit gaan exploreren wat het potentieel is en van daaruit hun weg zoeken. Vanuit hun wortel”, zegt Oellibrandt.

“Dat is de natuurlijke manier: hoe kan wat je in je leven doet een natuurlijk verlengde worden van wie je in wezen bent. Hoe kan wie je als kind al was, hoe je geboren bent, de kwaliteiten die je al had en het licht waarmee je gestart bent de drive worden achter alles wat je doet.”

“Het vraagt wel moed om dat te doen. Die introspectie en kijken naar wat echt is. Maar durven een spiritueel mens te zijn, heeft zo'n impact. Als wij anders zijn, dan wordt de wereld vanzelf ook anders.”

Organisatie is een levend organisme

Oellibrandt gelooft dat leiders één van de belangrijkste sleutels zijn voor verandering in de maatschappij en dat ze daarvoor de principes van de alchemie, in verbinding met de natuur en het rijke potentieel in henzelf moeten gebruiken.

“Als je een boom ziet, een cel, een melkweg,... Het is altijd het eindresultaat van alles wat er daarvoor geweest is, maar alles is er nog. Er is een bedrijf dat al 15 miljard jaar winst maakt. Dat is de kosmos. Daar is geen verlies, daar is altijd winst.”

“Ik leer leiders hun organisatie te gaan zien als een levend organisme. We leven in een ecosysteem en we zijn zelf een ecosysteem. Je lichaam is je beste houvast, niet je denken. Je hebt dus al een blauwdruk van hoe de natuur werkt en als je voeling krijgt met je lijf leer je dat ook te vertalen. Neem een natuurbeeld van een probleem waar je mee zit en hoe de natuur daarmee zou omgaan. Dat maakt veel duidelijk. Dat geeft vaak veel mildheid en helderheid.”

“Leiders die begrijpen hoe dat werkt, raad ik aan zich daarbij aan te sluiten. Wat je nodig hebt, is een bewuste top die geleidelijk aan meer en meer het potentieel dat in werknemers zit macht en vermogen geeft. Daardoor wordt de nood om te sturen vanuit die top steeds kleiner. Dat start met de leiders die dat beseffen en dat laten doorstromen.”

“Als een leider dat gaat doen en hij heeft een organisatie van 5.000 mensen, dan heeft dat meer impact dan een spiritueel iemand die met een groepje mensen mediteert. Vroeger moest spiritualiteit zo gebeuren. Nu is dat anders. Met de structuren die er zijn, kunnen we meer spirituele impact hebben dan religie of spirituele centra.”

"Jef Colruyt is een prachtige leider"

Oellibrandt vindt Jef Colruyt een prachtige leider: “Jef is iemand die al heel sterk die verbinding heeft”, aldus Oellibrandt. “Hij zei ooit eens tegen me: wij besteden veel tijd en geld aan marktonderzoek en tendensen. Ik verzamel dat en luister naar mijn team en de mensen om me heen. En dan uiteindelijk luister ik maar naar één ding en dat is mijn buik. Soms zegt alles we gaan naar links en dan zeg ik we gaan naar rechts. En tot hier toe gaat dat redelijk goed, zegt hij er dan met een glimlach bij.”

“Dat bedoel ik: hij verzamelt de informatie die helpt om een keuze te maken, maakt die persoonlijk en gaat van daaruit verder. Dat vraagt echt leiderschap. Het is niet zo van 'ik trek me er niets van aan en ik doe wat ik wil'. Helemaal niet. Hij legt wel uit waarom hij dan naar rechts gaat, maar hij gaat niet wachten tot iedereen mee is. Anders ben je ook geen leider. Het is zijn verantwoordelijkheid om in die centrale positie te zitten.”

Drie levenssleutels

De hamvraag is dan: hoe word je zo’n leider die als een koning op de troon die centrale positie inneemt. Om die ware leider te zijn, zo legt de alchemist uit, is het nodig het bewuste centrum van je leven te zijn. Dat centrum is te vinden binnen de drie levensassen:

1. Voor/achteras: leven in het nu.
2. Horizontale as: man/vrouwbewustzijn.
3. Verticale as: belichaamd bewustzijn.

Een ware leider begrijpt die drie levenssleutels en heeft ze in zijn eigen leven geïntegreerd.

Natuurlijke evolutie is de echte tijd

“Waar we in de wereld het sterkst door gedreven worden, is door de tijd”, stelt Oellibrandt. “We zijn slaaf geworden van een collectieve afspraak, want de tijd heeft totaal geen realiteit. Het is iets dat we hebben afgesproken en dat ons meer en meer is gaan bepalen.”

“Natuurlijke evolutie is de echte tijd. Alles verandert constant. Het moment dat je de natuurlijke evolutie voelt, is een totaal andere ervaring. Je gaat uit de druk die er is tussen toekomst en verleden en je voelt dat dingen evolueren op een natuurlijke manier. Wat daarvoor nodig is, is dat je in je lichaam bent.”

Meer vrouwelijke energie nodig

“De horizontale as van het man/vrouwbewustzijn hebben we in de huidige wereld vertaald in het wetenschappelijke beeld van het mannelijke en vrouwelijke: de linkerhersenhelft is mentaal, de rechter emotioneel. Dat kun je vertalen in mannelijke en vrouwelijke karakteristieken, maar de wetenschap weet zo goed als nadda over wat mannelijk en vrouwelijk is. Dat zit veel meer naar binnen toe”, weet Dirk Oellibrandt.

“Er is meer vrouwelijke energie nodig, maar we zitten nu meer in een mannelijke energie, dus we moeten van die mannelijke naar die vrouwelijke energie bewegen. Je kunt niet in één keer van hier naar daar.”

“Het eerste wat je nodig hebt, is bewuste mannen die de nood aan en de waarde van dat vrouwelijke zien. Tegen de tijd dat vrouwen doorgegroeid zijn, hebben ze vaak meer testosteron dan hun mannelijke collega's. Wat er dan gebeurt, is dat mannen meer vrouwelijk gaan doen.”

Echt leven

Die twee assen bepalen, mentaal-emotioneel en toekomst-verleden, bepalen volgens Oellibrandt ons moderne leven. “Op het moment dat we die natuurlijke tijd en het mannelijk-vrouwelijke meer in onszelf gaan voelen, komen we vanzelf in de verticale en meest basale as: leven tussen hemel en aarde.”

“Hoe heeft de moderne mens dat vertaald? In dood en leven. Eén van de sleutels in elke spirituele traditie is: echt leven is waar leven en dood samenkomen, verbonden zijn. Maar wij zijn op de loop voor het leven, weg van de dood en daardoor voelen we niet wie we als mens zijn. Man-vrouw, daar hebben we geen connectie mee en wat ons rest, is een vluchtende wereld in de tijd.”

Verandering als de tijd rijp is

Zolang de volle aandacht blijft op overleven, kunnen de leiders van deze tijd het grote plan dat zich aan mens, wereld en natuur aanbiedt, niet zien en al zeker niet vormgeven. Als we er echter in slagen onze mentale intelligentie samen te laten smelten met de wetten en wijsheid van de natuur, ontstaat de ruimte voor oplossingen van een hogere orde en met grote reikwijdte. Dat is de alchemie van leiderschap.

Hoe lang we nog moeten wachten tot we als mensheid tot dat inzicht komen, wil ik afsluitend van Dirk Oellibrandt weten: “Ik had daar een onrust in, voelde de urgentie maar de natuur is niks gehaast. Dingen gaan veranderen als het tijd is om te veranderen.”

“De Dalai Lama zei eens in een speech over grote veranderingen in de wereld: ‘Ik voel duidelijk dat er grote veranderingen aankomen, ik schat binnen 500 jaar’. Mensen hadden zoiets van: wat doe ik hier dan? We gaan daar allemaal aan bijdragen. Het gaat niet over jouw succes, het gaat over jouw bijdrage.”