Deze Gentse start-up positioneert kraantjeswater als kwaliteitsproduct: “Winst is niet het doel, maar een middel om nog meer impact te maken”

Robinetto-oprichter Jeroen Vereecke

Impactonderneming Robinetto haalde vorig jaar met Colruyt Group een belangrijke nieuwe investeerder aan boord. Een grote stap in de evolutie van de Gentse start-up die zich tot doel stelt om door het promoten en verkopen van watertapinstallaties flessenwater en het watertransport tot een minimum te herleiden. “De groei van Robinetto zit niet enkel in de liters verpakkingsvrij water, maar vooral in de maatschappelijke impact”, zegt founder Jeroen Vereecke. “De winst die we maken, is niet het doel maar een middel om nog meer impact te maken.”

Weg met rondslingerende bekers

Sociaal ondernemerschap komt in vele vormen en maten. Bij de oprichter van Robinetto, raast het al heel zijn leven door zijn bloed. In een ver verleden begon Jeroen Vereecke als manager van Das Pop, maakte hij van de Gentse Café Video een muziektempel voor jonge en gevestigde bands en artiesten en stond hij mee aan de wieg van Boomtown, een ontdekkingsfestival in de schoot van de Gentse Feesten. Het is ook daar dat de kiem van Robinetto werd gelegd.

Het gaf Vereecke de juiste setting om na te denken over hoe festivals omgaan met afval, wat leidde tot het invoeren van herbruikbare bekers. Die aanpak zette Boomtown op de kaart als één van de eerste festivals die daadwerkelijk iets deed aan het probleem van rondslingerende drinkbekers.

Wie dacht dat de Gentse sociale ondernemer het daarbij zou houden, heeft het fout. Vereecke wilde de nefaste ecologische impact van een festival herleiden tot een minimum en richtte daarom in 2018 een eigen start-up op. Het uitgangspunt van Robinetto? Flessenwater overbodig maken door kraantjeswater aan te bieden en op die manier niet enkel de plastic afvalberg te verkleinen, maar ook het transport van duizenden flesjes water drastisch te verminderen.

Van koers veranderen

Het zal wellicht niemand verbazen dat de pandemie alles stevig door elkaar heeft geschud. “In 2020 waren we klaar voor een mooie volle festival- en eventzomer, tot heel de sector tot stilstand kwam. Geen events, geen festivals en geen horeca. Robinetto kon zijn watertapinstallaties nauwelijks nog kwijt. Dat was een grote domper op de feestvreugde, in die mate zelfs dat we even vreesden voor het voortbestaan van het bedrijf”, vertelt Vereecke openhartig.

Vereecke kon niet anders dan zijn businessplan from scratch herbekijken. “Het aanvankelijke plan om ons eerst vier jaar te focussen op de horeca, events en festivals en dan pas over te stappen op scholen, bedrijven en organisaties, viel volledig in het water. Wat we pas over een paar jaar zouden uitrollen, moest ineens ‘nu’ gebeuren. Scholen, bedrijven en organisaties kwamen veel sneller op de radar dan verwacht. Het was een draai van 180 graden. Gelukkig hebben we het schip tijdig van koers kunnen veranderen.”

De sterke schouders van Colruyt Groep

Op het moment dat corona keihard toesloeg, zat de founder van Robinetto al rond de tafel met Colruyt Group. “Aangezien ook zij nog meer dan vroeger wilden focussen op duurzaamheid en we in hen sociaal ondernemerschap een ideale partner zagen om onze impact op te schalen, zijn we beginnen samenwerken”, zegt Vereecke.

“Het was eerlijk gezegd een nogal schizofrene situatie: in volle pandemie moesten we het hoofd boven water zien te houden, tegelijk focussen op een belangrijke deal met Colruyt én opnieuw onze horeca- en eventplanning opstarten, want ook daar begon alles weer te bougeren. Ineen kwam alles samen.”

Hij en zijn team moesten zich daarom heel flexibel opstellen, aldus Vereecke. “Het was en is een enorme uitdaging om heel de werking af te stemmen op de nieuwe realiteit. Mochten studenten bedrijfseconomie in Robinetto een casestudie zien, dan ben ik er zeker van dat ze het een heel fijn bedrijf vinden maar dat ze bij opmerkingen wellicht ‘focus’ zouden invullen (lacht).”

“De trage en gestage aanpak is intussen verdwenen. Maar dat betekent niet dat we plots gas terugnemen. Integendeel, we beschouwen dit als een mooie opportuniteit. We hebben de investering gedaan, haalden nieuwe klanten binnen,... Het geeft een goed gevoel om met een betrouwbare partner als Colruyt sterke schouders te hebben waar je op veel gebieden kan op steunen. Ondanks de ietwat chaotische periode, ben ik er zeker van dat we in ons opzet zullen slagen.”

Minderheidsparticipatie met meer impact

Colruyt Groep heeft een participatie van 45% in de Gentse start-up. De vraag is hoe beide bedrijven elkaar kunnen versterken. “Er is een grote betrokkenheid die verder gaat dan enkel het financiële”, geeft Vereecke aan. “Heel concreet zijn we nu begonnen met het plaatsen van watertapinstallaties in alle Colruyt-winkels. En geloof me, dat zijn er heel wat (lacht). We zorgen ervoor dat de 30.000 medewerkers overal verpakkingsvrij water kunnen drinken. Daarnaast zijn we een aantal innovatieve projecten aan het ontwikkelen.”

Een olifant in de kamer is het niet, maar Colruyt verkoopt zelf flessenwater. De vraag is hoe een impactonderneming als Robinetto zijn filosofie kan rijmen met een bedrijf dat eigenlijk het probleem mee in stand houdt. Vereecke ziet dat niet zo absoluut.

“Dat is net het mooie aan het verhaal. Colruyt staat aan het einde van de schakel: ze verkopen verpakt water. Het lijkt contradictorisch, maar het is mooi en inspirerend dat een bedrijf als Colruyt zich afvraagt hoe ze deel kunnen zijn van innovatie of mee aan de wieg kunnen staan van innovatieve verhalen.”

Mooi signaal

Vijftien jaar geleden zou het voor hem als activist ondenkbaar geweest zijn om in zee te gaan met een grote retailketen, stelt Vereecke. “Maar vandaag is het meer dan ooit mijn overtuiging dat samenwerking net de sleutel is tot verandering. Bij Colruyt zijn heel wat mensen bezig met innovatie en duurzaamheid. De vraag ‘hoe kunnen we iets doen aan het verpakkingsprobleem’ of ‘hoe kunnen we een positieve impact hebben op het milieu en of ecologie’ leeft er wel degelijk.”

“Maar dat betekent niet dat Colruyt van vandaag op morgen zal stoppen met het verkopen van flessenwater. En dat hoeft ook niet: flessenwater zal nooit verdwijnen, maar getapt water zal meer en meer de norm worden. En je ziet dat in de meest recente cijfers: voor het eerst in jaren is het gebruik van flessenwater wat beginnen te dalen. Tot 2019 ging elk jaar met een paar procenten omhoog, maar nu lijkt het tij wat te keren ten voordele van merken als Britta, Sodastream, enzovoort. Die markt moet nog boomen. Dat Colruyt mee in die transitie stapt, is een heel mooi signaal!”

De vraag is - ook hier - waar de overheid zit in het verhaal. Moet de overheid niet meer doen om het gebruik van kraantjeswater te promoten? “De overheid heeft in het verleden al een aantal campagnes gevoerd, zoals #ikdrinkkraanwater. Is dat voldoende? Neen. Maar ik zie het als een mooie kans voor bedrijven als Robinetto om die handschoen op te nemen en zelf een verschil te maken.”

“Uiteindelijk gaat het over gedragsverandering, perceptie, nudging,.... En leading by example en net daar laat de overheid toch heel veel kansen liggen. Bij elke persconferentie of eender waar de overheid of lokale besturen het publiek toespreken, zie je vandaag nog steeds flessenwater staan. De overheid bevestigt de status die flessenwater vandaag heeft: het is en blijft iets chics, een overtuiging die historisch gegroeid is. Het zou goed zijn, mochten overheden dat enigszins anders aanpakken.”

Gratis of betalende kraantjeswater?

Je zou kunnen zeggen: zorg ervoor dat kraantjeswater overal verplicht gratis is. In cafés, restaurants,... Logischerwijs zou je denken dat er dan minder flessenwater verbruikt wordt. Vereecke nuanceert. “Het is een interessante stelling, maar iets verplicht gratis maken, heeft niet altijd het effect dat je zou verwachten. In Frankrijk staat bijvoorbeeld in elk restaurant gratis kraantjeswater op tafel of krijgen gasten een karaf water. Je zou denken dat die aanpak sensibiliserend werkt, maar niets is minder waar: bij onze zuiderburen wordt zelfs meer flessenwater verkocht dan in België. Meer dan 130 liter per persoon per jaar!”

Als je betalend flessenwater naast gratis kraantjeswater plaatst, dan bevestig je eigenlijk verschil in kwaliteitsperceptie, stelt Vereecke. “Kwaliteit kost geld en gratis is minderwaardig. Terwijl ook kraanwater een kwaliteitsproduct is. Met gratis kraantjeswater is niets mis, natuurlijk, maar als een horecabaas kiest om geen flessenwater meer te verkopen ten voordele van gratis tapwater dan levert hij winst in omdat hij een duurzame beslissing neemt. En dat klopt niet.”

“Onze missie is niet ‘overal gratis water’, wel om zoveel mogelijk verpakt water te vervangen door getapt water en de perceptie te veranderen dat het ook een kwaliteitsproduct is. In Nederland hebben ze dat wel helemaal begrepen, want daar drinken ze per persoon 100 liter flessenwater minder per jaar dan pakweg in België of Frankrijk.”

Meesters in nudging

De flessenwaterproducenten zijn meesters in nudging en het presenteren van hun producten, aldus Vereecke. “Het verhaal klopt helemaal: natuurlijk bronwater, eeuwen gefilterd door verschillende aardlagen. Dat spreekt tot de verbeelding en verkoopt zichzelf. Als je daar een beduimelde karaf gratis water tegenover zet, dan wil je daar niet voor betalen. Je moet kraanwater eigenlijk op dezelfde manier behandelen: serveer het in een mooie fles, gekoeld, make it sexier.”

“We maken elk jaar een berekening van onze activiteiten en stellen vast dat het elk jaar beter gaat. Vandaag hebben we om en bij de 1.000 klanten. De algemene impact vergroot bij elke klant, omdat iemand die vier jaar geleden een tapinstallatie kocht ook vandaag nog impact heeft. Het verhaal groeit exponentieel”, klinkt Vereecke tevreden.

Robinetto doet dat voor alle duidelijkheid niet alleen, nuanceert de Gentse ondernemer. “Er zijn ook andere bedrijven die gelijkaardige oplossingen voor water aanbieden. Economische concurrenten, ja, maar we delen dezelfde missie. Het zijn bondgenoten in de impact die we nastreven. Wereldwijd is er nood aan meer Robinetto’s. We hebben nog geen concrete plannen, maar in Frankrijk en Duitsland zou een bedrijf als Robinetto meer dan welkom zijn. Het is nu zaak om het bedrijf eerst in België helemaal op de sporen te krijgen, voor we echt over de grenzen gaan kijken. Ik ben er zeker van dat ons verhaal over tien jaar mooi in elkaar zal klikken met buitenlandse verhalen.”

En de toekomst? Het water volgt zijn eigen weg. Vlak voor uit het uitbreken van de coronacrisis werkten er bij Robinetto zes mensen. “In 2019 begonnen we met het aanwerven van nieuwe krachten”, vertelt Vereecke. “Ondertussen zijn we met elf en binnenkort met dertien tot veertien mensen. Ik voorspel dat hier begin volgend jaar twintig man zal werken.”

“De groei van Robinetto zit niet enkel in de liters verpakkingsvrij water, maar vooral in de maatschappelijke impact”, klinkt het. “De winst die we maken, is niet het doel maar een middel om nog meer impact te maken.”